सोशल मीडिया वापरताना काय काळजी घ्यावी.

सोशल मीडिया लोकप्रियतेच्या प्रसारासाठी एक उत्तम व्यासपीठ आहे, जिथे एखादी व्यक्ती स्वत: किंवा त्याच्या कोणत्याही उत्पादनांना अधिक लोकप्रिय बनवू शकते. आज चित्रपट, टीव्ही कार्यक्रमांचे ट्रेलरही सोशल मीडियावरून प्रसारित होत आहेत. फेसबुक, व्हॉट्सअ‍ॅप, इन्स्टाग्राम ही काही प्रमुख प्लॅटफॉर्म असल्याचे सोशल मीडियावरून व्हिडिओ व ऑडिओ चॅटची सोय करण्यात आली आहे.

सोशल मीडियाचे क्रेझ आणि वापर इतका वाढला आहे की, कित्येक युजर्स त्यांच्या वैयक्तिक आयुष्यातील प्रत्येक लहान-मोठा आनंद सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर शेअर करतात. Facebook , Twitter, Instagram, लिंक्डइन सारख्या प्लॅटफॉर्मवर, युजर्स पोस्टद्वारे त्यांचे फॉलोअर्स आणि मित्रांसह फोटो, व्हिडिओ किंवा विचार शेअर करतात. इतकंच नाही तर इतर युजरने शेअर केलेली पोस्ट आवडल्यास ती शेअरही करतात. पण, अनेकदा सोशल मीडियावर माहिती किंवा पोस्ट शेयर करतांना युजर्स आवश्यक ती काळजी घेत नाही. ज्याचे पुढे त्यांना गंभीर परिणाम भोगावे लागू शकतात.

·        सोशल मीडिया सकारात्मक भूमिका बजावताना काही लोक त्याचा गैरवापरही करतात.

·        1. सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म वापरल्यानंतर, आपल्या प्रोफाइलमधून लॉग आउट करण्याचे सुनिश्चित करा, जेणेकरून कोणीही आपले प्रोफाइल वापरू शकणार नाही. तसेच, तुमचे खाते हॅक होण्याचा धोका राहणार नाही.

·        2. तुमची कोणतीही माहिती सार्वजनिक करू नका. म्हणजेच, पब्लिक सर्च पासून तुमचे प्रोफाईल ब्लॉक करा.

·        3. तुमची सोशल मीडिया क्रेडेन्शियल्स म्हणजे युजरनेम आणि पासवर्ड इ. कोणाशीही शेअर करू नका.

·        4. सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर अनोळखी युजर्सच्या फ्रेंड रिक्वेस्ट कधीही Accept करू नका. जर तुम्ही एखाद्या युजर्सला ओळखत असाल तर फक्त त्यांची फ्रेंड रिक्वेस्ट स्वीकारा.

·        5. सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर फोटो, स्टेटस शेअर करण्यापूर्वी, प्रत्येक छोट्या गोष्टीची काळजी घ्या. असे केल्यास तुमची कोणतीही वैयक्तिक माहिती चुकीच्या व्यक्तीकडे जाणार नाही.

·        6. तुमच्या सोशल मीडिया प्रोफाइलवर तुमच्या घराचा आणि ऑफिसचा पत्ता आणि लोकेशन कधीही शेअर करू नका.

गोपनीयता:

• आपली वैयक्तिक माहिती, जसे की घरचा पत्ता, फोन नंबर, जन्मतारीख इत्यादी सोशल मीडियावर शेअर करू नये.
• आपली गोपनीयता सेटिंग्ज नियमितपणे तपासा आणि आपल्याला काय दिसत आहे आणि कोणाला दिसत आहे यावर नियंत्रण ठेवा.
• मजबूत पासवर्ड वापरा आणि ते नियमितपणे बदला.
• आपण कोणत्या अॅप्सना आपल्या वैयक्तिक माहितीची परवानगी देता याची काळजी घ्या.

सुरक्षा:

• कोणत्याही लिंकवर क्लिक करण्यापूर्वी किंवा कोणतीही माहिती देण्यापूर्वी विचार करा. 
• अज्ञात व्यक्तींकडून येणाऱ्या लिंक आणि फाइल्सवर क्लिक करू नये.
• सार्वजनिक Wi-Fi वापरताना सावध रहा.
• अनोळखी लोकांशी मैत्री करू नये.
• आपल्या सोशल मीडिया अकाउंटसाठी दोन-टप्प्यांची पडताळणी (2FA) सक्षम करा.
• सोशल मीडियावर कोणत्याही प्रकारची आर्थिक माहिती देऊ नये.
• फिशिंग आणि स्कॅमपासून सावध रहा

मानसिक आरोग्य:

• सोशल मीडियाचा अतिवापर टाळा.
• सोशल मीडियावर आपण काय पाहता आणि वाचता यावर लक्ष ठेवा.
• नकारात्मक टिप्पण्या आणि तुलना टाळा.
• सोशल मीडियावर इतरांशी तुलना करू नये.
• आपल्या भावना आणि अनुभवांबद्दल मित्र आणि कुटुंबाशी बोला.

पालकांसाठी:

• आपल्या मुलांवर सोशल मीडियावर देखरेख ठेवा.
• मुलांना सोशल मीडियाच्या सुरक्षित वापराबाबत शिक्षित करा.
• मुलांसाठी योग्य वयोगटानुसार सोशल मीडिया अकाउंट तयार करा.

सकारात्मक वापर:

• विश्वसनीय स्त्रोतांकडून माहिती मिळवा.
• नवीन गोष्टी शिकण्यासाठी आणि कला प्रदर्शनासाठी सोशल मीडियाचा उपयोग करा.
• सामाजिक कार्य आणि चांगल्या गोष्टींसाठी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी सोशल मीडियाचा उपयोग करा.
• आपल्या आवडीनिवडी आणि छंदांशी संबंधित समुदायांशी कनेक्ट व्हा.

इतर:

• खोट्या बातम्या आणि अफवा पसरवू नयेत.
• इतरांशी आदराने आणि विचारपूर्वक वागा.
• द्वेषपूर्ण भाषण आणि हिंसाचाराला प्रोत्साहन देऊ नये.
• सोशल मीडियाचा वापर सामाजिक बदलासाठी आणि चांगल्या गोष्टीसाठी करा.
• सोशल मीडियावर आपण काय पोस्ट करता याची जबाबदारी आपल्यावरच आहे.
• सोशल मीडियावर आपण काय वाचतो आणि काय पाहतो याची काळजी घेणं गरजेचं आहे.
• सोशल मीडिया हे वास्तविक जग नाही हे लक्षात ठेवा.

 

सोशल मीडिया हे एक शक्तिशाली साधन आहे. योग्य वापर केल्यास अनेक फायदे मिळू शकतात. मात्र, सोशल मीडिया वापरताना काही गोष्टींची काळजी घेणे गरजेचे आहे. आपली गोपनीयता, सुरक्षा आणि मानसिक आरोग्य राखण्यासाठी योग्य खबरदारी घ्या.

 -------------------------------------------------------------------------

संदर्भ : सादर माहिती हि मटा पेपर वेबसाईट, इंटरनेट, गुगल जेमिनी, चॅट GPT मधून घेण्यात आली असून सर्व फोटो हे freepik या वेबसाईट वरून वापरले आहे. माहितीमध्ये काही बदल असू शकतो. लेखक, प्रकाशक या लेखातील माहितीशी सहमत असतील असे नाही.